2013.02.22

Mała ojczyzna, czyli Heimat?

Dzisiaj mała wewnątrzredakcyjna polemika. Czytelnicy "Życia Bytomskiego" odpowiadali właśnie w internetowej sondzie na pytanie: Czy Bytom jest dla Państwa małą ojczyzną? Niby odpowiedź wydaje się jasna i oczywista. A jednak mam wątpliwości - nie co do istoty rzeczy, ale w kwestii sformułowania. "Mała ojczyzna" to określenie wywiedzione z gruntu niemieckiego, odpowiednik słowa Heimat. W języku polskim istniało słowo ojcowizna (odnoszące się raczej do prywatnej własności ziemi) oraz "ziemia rodzinna". Mickiewicz pisał: "Kraj lat dziecinnych! On zawsze zostanie. Święty i czysty jak pierwsze kochanie" - nie było mowy o żadnej małej ojczyźnie, czy Heimacie. Bo inne były też uwarunkowania historyczne - ziemie polskie zjednoczył w XIV wieku Władysław Łokietek, Niemcy uległy zjednoczeniu dopiero w XIX wieku za Bisrmarcka. Zastanawiam się, czy jest sens, abyśmy dzisiaj przyswajali na grunt polski pojęcie "małej ojczyzny". To przecież taka kalka z niemieckiego. Wolę więc deklarować, że Bytom jest moim miastem rodzinnym - tu się urodziłem, wychowałem. Ojczyzna zaś jest w naszej tradycji jedna, bez podziału na "dużą" i "małą", czyli na Vaterland i Heimat.

Komentarze: