ZB 51 | 20.12.2021 | Życie miasta | Marcin Hałaś

Miejski Dom Kultury, czyli historia zapomniana

​Szukali śladów. Miejski Dom Kultury istniał w Bytomiu w latach 1948-1992. Okazuje się, że jego historii nikt nie dokumentował. Dzisiaj trudno nawet ustalić imiona kolejnych dyrektorów tej instytucji.

Wiele razy zwracałem już uwagę, że lokalni historycy zupełnie „odpuścili” tematy związane z Bytomiem powojennym. Grzebią przez lata w średniowieczu albo w dziejach bytomskich Żydów, tymczasem... nie ma monografii klubu Pyrlik, festiwali Mulimare ani teatru Wiatyk, nie ma słownika bytomskiej medycyny ani bytomskich artystów-plastyków. Teraz okazało się, że nawet działającym wciąż instytucjom trudno jest się „dogrzebać” historii swoich poprzedników.

Bytomskie Centrum Kultury powstało w 1992 roku na bazie działającego w tym miejscu od 1948 r. Miejskiego Domu Kultury. Dzisiaj okazuje się, że jest problem nawet z ustaleniem imion kolejnych następujących po sobie dyrektorów tej instytucji. Mówili o tym: kolekcjoner i znawca historii Bytomia Czesław Czerwiński, profesor Piotr Obrączka oraz dyrektor BCK Krystyna Jankowiak-Markwica w czasie spotkania zatytułowanego „Historia jednego budynku – zapomniany (czy nie zapomniany MDK)”. Pierwsze spotkanie z tego cyklu odbyło się rok temu i było poświęcone gmachowi dawnego Domu Strzeleckiego, dziś Bytomskiego Centrum Kultury. Trudniej znaleźć w naszym mieście budynek bardziej zniszczony i oszpecony architektonicznie powojennymi przebudowami.

Okazuje się, że właściwie jedynym źródłem wiedzy o działalności MDK w latach 1948-63 jest Kronika MDK, będąca dzisiaj prywatną własnością Czesława Czerwińskiego. Kolekcjoner kupił ją przed laty na giełdzie staroci, kiedy jarmark ten organizowano jeszcze w śródmieściu Bytomia. Ile za księgę tę wówczas zapłacił – nie ujawnił, ale dzisiaj zapewne wielokroć więcej dostałby za każdą pojedynczą kartkę tejże księgi. Bo czyjeż tam są rękopiśmienne wpisy! Poetów: Juliana Przybosia i Jana Brzechwy, satyryczki Magdaleny Samozwaniec (była siostrą Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej), legendy polskiej piosenki Mieczysława Fogga i dyrygenta Grzegorza Fitelberga.

Profesor Piotr Obrączka przywołał m.in. postać Stanisława Horaka – wybitnego poety, który w latach 1960-64 był dyrektorem MDK. A początki nie były łatwe, albowiem jeden z pierwszych wpisów brzmi: – Przejęty w dniu 1.IV.1948 roku przez Zarząd Miejski w Bytomiu Miejski Dom Kultury słynął wśród ogółu obywateli jako miejsce niezbyt bezpieczne i przyjemne. Unikano więc Domu, twierdząc że jest on „Domem Niekultury”, skupiając w sobie najgorszy element społeczny. Nic dziwnego – na 152 punkty świetlne było wówczas w budynku zaledwie... 16 żarówek.

A jednak szybko wszystko „wyprostowano”. Już w grudniu 1949 roku w księdze wpisał się poeta Jan Brzechwa, zostawiając na papierze fraszkę: – Cokolwiek w Polsce naszej się zdarza. / Kpiarz nie obraża. Kpiarz się naraża. / Obywatele! Miejsce dla kpiarza. Jak się wydaje – ta rymowanka zachowuje aktualność do dzisiaj.

Pozostaje więc mieć nadzieję, że powstanie wreszcie monografia Miejskiego Domu Klutury. A potem kolejne książki, których nie ma: monografie Pyrlika, teatru Wiatyk, słownik bytomskiej medycyny i tak dalej...

MARCIN HAŁAŚ

Komentarze

Pani/Pan

Adres e-mail

Komentarz

Zapamiętaj moje dane
Powiadom mnie o nowych komentarzach

Wpisz tekst z obrazka:

Don't put anything here