ZB 49 | 05.12.2022 | Środek życia | Edytor

Ćwierć wieku i ćwierć tysiąca poetów

​Literacki jubileusz. Turniej Jednego Wiersza im. Stanisława Horaka ma już 25 lat. Niektórzy jego laureaci są dzisiaj profesorami, inni wydają kolejne książki, jeszcze o innych powstają książki krytyczno-literackie. W ten sposób w Bytomiu został udokumentowany i napisany kawał historii śląskiej poezji współczesnej.

W tym roku odbył się XXVI Turniej Jednego Wiersza im. Stanisława Horaka. Impreza organizowana jest zatem od równych 25 lat. To całe ćwierć wieku! W ciągu tego czasu wzięło w niej udział ćwierć tysiąca poetów. Takie stwierdzenie ładnie brzmi, aczkolwiek nie jest prawdziwe. W rzeczywistości uczestników było prawie 400!

Inicjatorem konkursu był nasz redakcyjny kolega Marcin Hałaś i on jako jedyny zasiadał w jury wszystkich 26. edycji imprezy. Przedsięwzięcie od kilkunastu lat organizowane jest przez Bytomskie Centrum Kultury w ramach Bytomskiej Jesieni Literackiej. W pierwszych latach organizatorem było Górnośląskie Towarzystwo Literackie przy współudziale Gminy Bytom. To samorząd miasta Bytomia od samego początku jest mecenasem turnieju.

Patron imprezy, Stanisław Horak wszystkie swoje książki – 8 tomów wierszy oraz 8 powieści i zbiorów opowiadań – napisał w Bytomiu. Był człowiekiem pełnym sprzeczności: jednej strony był etatowym działaczem i funkcjonariuszem komunistycznej PZPR. Z drugiej strony – pisał piękne, delikatne i metafizyczne wiersze. Jeden z jego zbiorów wierszy nosi tytuł „Listopadowe sady”. Właśnie dlatego turniej odbywa się zawsze jesienią, w listopadzie.

Pierwszy Turniej im. Horaka odbył się w 1997 roku nieistniejącej już galerii „Od Nowa II” przy ul. Dworcowej. Zaproszony na imprezę ówczesny prezydent Bytomia Krzysztof Wójcik przyszedł w ostatniej chwili. Uczestników było już tylu, że zajęli wszystkie wolne miejsca. Dlatego prezydent cały czas siedział na schodach, ale wyszedł zadowolony.

Na pierwszym turnieju pierwszą nagrodę otrzymał Grzegorz Olszański z Piekar Śląskich. Dzisiaj Olszański mieszka w Bytomiu, jest doktorem habilitowanym nauk humanistycznych i profesorem Uniwersytetu Śląskiego. Od kilku lat sam zasiada w jury konkursu.

Turniej Jednego Wiersza im. Stanisława Horaka jest imprezą „wędrowną” – odbywał się aż w pięciu miejscach! Były to kolejno: wspomniana galeria „Od Nowa II”, potem galeria „Kronika”, następnie Biuro Promocji Bytomia, Bytomskie Centrum Kultury i wreszcie Pałac w Miechowicach.

O wiele bardziej stabilny był kształt jury. W sumie w sądzie konkursowym zasiadało 8 osób. Dzisiaj czworo z nich odeszło już do wieczności. Od początku trzon jury stanowili: Marcin Hałaś, Tadeusz Kijonka, prof. Marian Kisiel, Krzysztof Karwat i Edward Szopa. Spośród wieloletnich jurorów „Horaka” nie żyją już Tadeusz Kijonka oraz Edward Szopa. Obaj związani byli z Bytomiem: Szopa tu mieszkał, a Kijonka przez prawie 50 lat był kierownikiem Opery Śląskiej. Nie żyją również poeci, którzy tylko 1 raz zasiadali w jury turnieju: Barbara Dziekańska oraz zmarły w tym roku Leszek Engelking.

Nie żyje także dwoje ze znanych laureatów Turnieju Jednego Wiersza im. Stanisława Horaka. Zmarli: Elżbieta Brygida Prażmo, autorka tomików wierszy „Dom, którego nie ma” oraz „Wychodzę z milczenia” autor 9 tomów poezji Arkadiusz Kremza, który 2 lata temu zginął w wypadku samochodowym.

Laureat głównej nagrody otrzymuje statuetkę Bytomskiego Pióra wykonywaną w galerii Stalowe Anioły. Niektórzy mają dwa takie Pióra (Mirosława Pajewska), a Weronika Górska zdobyła je aż trzykrotnie. Jak widać kobiety górą! Pajewska to jedna z najbardziej charakterystycznych postaci śląskiego środowiska poetyckiego, a Weronika Górska niedawno opublikowała… tom bajek dla dzieci.

Wśród laureatów bytomskiego jest wielu autorów znanych miłośnikom współczesnej poezji. To na m.in. Sławomir Matusz, Paweł Lekszycki albo Wojciech Brzoska. Twórczości tego ostatniego poświęcona jest wydana właśnie przez Bibliotekę Śląską antologia wierszy i tekstów krytycznych zatytułowana „Poetyka ucha. O wierszach Wojciecha Brzoski”.

Spora grupa autorów uczestniczyła w konkursie po kilka, a nawet kilkanaście razy. Jeżeli rezygnują, to dlatego że uważają, iż mają już za duży dorobek, aby sprawdzać się w taki sposób. Ale w ich miejsce pojawiają się kolejni, znacznie młodsi utalentowani poeci.

Turniej Jednego Wiersza im. Stanisława Horaka stał się jedną z imprez artystycznych w Bytomiu o najdłuższej nieprzerwanej tradycji. 26 edycji i 25 lat istnienia. Warto odnotować, że chociaż nigdy nie oczekiwano od autorów wierszy regionalnych, czy na temat, to w ciągu tego ćwierć wieku zebrała się spora ilość świetnych wierszy, dotykających spraw Śląska i Bytomia. W roku ubiegłym i bieżącym najwyższe nagrody otrzymały utwory wpisane bezpośrednio w bytomski krajobraz. Ich autorkami były poetki różnych pokoleń: Maria Sołowiej oraz Milena Gojny-Zbierowska.

Komentarze:

Jeszcze nie ma komentarzy - możesz być pierwszy.

Pani/Pan

Adres e-mail

Komentarz

Zapamiętaj moje dane
Powiadom mnie o nowych komentarzach

Wpisz tekst z obrazka: