ZB 47 | 21.11.2022 | Życie miasta | Edytor

Wesołyje kartinki, tragiczne kartinki

​Niezwykła wystawa. Niki Porc jest malarką. Przez pierwszych 150 dni wojny na Ukrainie gromadziła obrazujące ją fotografie. Potem na ich podstawie stworzyła cykl obrazów. Teraz możemy je oglądać na wystawie w Bytom Square Gallery przy ulicy Wrocławskiej.

Swoje niesamowite prace autorka zatytułowała „Wesołyje kartinki (Wesołe obrazki)”. Tak nazywa się ukazujące się od kilkudziesięciu lat rosyjskie czasopismo dla dzieci. Kiedyś było ono bardzo popularne w całym bloku sowieckim, zapewne wielu spośród czytelników „Życia Bytomskiego” przeglądało je, a może nawet prenumerowało w czasach szkolnych, bo też i w szkołach je kolportowano. – Była to gazetka, która „z wierzchu” w formie kolorowych obrazków pokazywała przygody sympatycznych bohaterów a „pod spodem” była swoistym rodzajem tuby indoktrynacyjnej. Wychowywała małych obywateli CCCP i bratnich narodów – stwierdza Porc. – Posłużyłam się słynnym logotypem tego pisma, lekko zmodyfikowanym względem oryginału, czyniąc z niego obraz-szyld, otwierający wystawę. Myślę, że wielu dzisiejszych dowódców rosyjskich było kiedyś adresatami tej gazetki. 

Obrazy z pola walki

Wspomniane zdjęcia, na podstawie których artystka namalowała obrazy to prace amatorskie, reporterskie, ale też generowane cyfrowo fotografie satelitarne z pola walki. – Bardzo szybko zdałam sobie sprawę, że budując w ten sposób cykl, muszę skonfrontować się z kilkoma problemami pozamalarskimi. Od pierwszych dni wojny a zarazem pierwszych dni pracy nad obrazami, zadawałam sobie pytania, dotyczące możliwości obiektywnego przedstawienia konfliktu. Jedyny dostępny mi materiał reporterski pochodził ze strony ukraińskiej i sojuszniczej, a dostęp do stron rosyjskich był zablokowany. Mimo tego, że jasny był cel blokowania propagandy agresora, to sam fakt prewencyjnej cenzury powodował oczywisty konflikt między możliwie prawdziwym (z mojej perspektywy) obrazem konfliktu wojennego, jego obrazowaniem a informacjami podawanymi przez media – mówi Niki Porc. 

Odwrócone skale

Przygotowując projekt postanowiła odwrócić skale: – Założyłam, że manipulując wielkością obrazu zyskam postulowany sposób odbioru danego płótna przez widza. Np. obrazy generowane komputerowo w technologii Maxar, wyobrażam sobie, że oglądane są przez operatorów wojennych na niewielkich ekranach sprzętu wojskowego. Pokazałam je jednak jak duże pejzaże, na większych płótnach. Widziane z powietrza, okiem kamery, miejsca zgrupowań wojsk były równocześnie niepokojące i nieodparcie pociągające wizualnie. 

Tytuł cyklu jest przewrotny. Tak naprawdę to absolutnie nie wesołe, ale jak najbardziej tragiczne obrazki. Pokazują ogromne zniszczenia dokonane przez bezwględnych i zdziczałych Rosjan, zabitych ludzi, ból i cierpienie zaatakowanych ludzi. – Gdy czwartego dnia wojny znalazłam zdjęcie ciał w rowie, wykorzystane do powstania obrazu „Chłopaki”, jego kompozycja – wykoślawione ciała, układ postaci, elementy błękitu – przypomniały mi cykl „Rozstrzelania” Wróblewskiego. Postanowiłam kontynuować tę symbolikę obrazowania. Zaniebieszczanie ciał, pozwoliło mi zdystansować się od palącego dylematu: czy wolno malować cudze zwłoki? – wyjaśnia artystka, i dodaje: – Uczucie strachu i niepewności, które było impulsem do rozpoczęcia pracy nad cyklem, łączy się z pytaniem: jak muszą czuć się zaatakowani, skoro ja, oglądając jedynie „kolorowe obrazki” jestem przerażona?

Piosenka dowódców 

Tę samą rolę co „Wesołe Obrazki” odgrywa także ilustracja muzyczna towarzysząca obrazom. Rodzaj słuchowiska muzycznego zmiksowanego na bazie piosenki „Pust’ wsiegda budiet sonce” („Zawsze niech będzie słońce”). Optymistyczne życzenie, pełne pacyfizmu wyrażone w refrenie utworu pokrywa się z tytułem obrazu kończącego serię. Paradoksem jest fakt, że w dzieciństwie, większość rosyjskiego dowództwa śpiewała tę piosenkę z pełnym zaangażowaniem i wiarą. 

Płótno „Zawsze niech będzie słońce” jest puentą wystawy i równocześnie pytaniem, czy będąc świadomą, że dramat wojenny rozgrywa się tuż za moją granicą, nadal mogę patrzeć w przyszłość z nadzieją? 

Wystawę można oglądać do 5 stycznia. I warto to zrobić.

Komentarze

Pani/Pan

Adres e-mail

Komentarz

Zapamiętaj moje dane
Powiadom mnie o nowych komentarzach

Wpisz tekst z obrazka:

Don't put anything here