ZB 16 | 19.04.2021 | Życie miasta | Tomasz Nowak

Jaka przyszłość czeka industrialną katedrę?

​Komornik i co dalej? Po tym, jak komornik wszedł do Elektrowni Szombierki wiele osób straciło wszelką nadzieję na to, że uda się jeszcze uratować tę industrialną katedrę i zapewnić jej odpowiadającą potencjałowi przyszłość. Wielu też wskazuje na to, że to, co dzieje się teraz jest efektem dziwnych decyzji i wielu błędów popełnionych w poprzednich latach. 

Bez dwóch zdań elektrociepłownia jest jednym z najważniejszych, najpiękniejszych i robiących najbardziej imponujące wrażenie przemysłowych zabytków nie tylko Bytomia, ale całego Górnego Śląska. Ba, jest obiektem, którym po odpowiednim zagospodarowaniu moglibyśmy się chwalić przed całą Europą, jak robią to potrafiące zdyskontować taki potencjał inne kraje. Niestety, rzeczywistość jest inna. Jak wskazują specjalistyczne opinie wydane przez konserwatorów zabytków, a przede wszystkim zwykle obserwacje i zdjęcia wykonane przez miłośników elektrociepłowni, choćby te wykonane przez członków Klubu Przyjaciół EC Szombierki budowla w szybkim tempie popada w ruinę. Jej wyposażenie w większości zostało zdemontowane i wywiezione. Szabrownicy rozbierają nawet kostkę brukową. Nic więc dziwnego, że obiekt zaliczono do siedmiu najbardziej zagrożonych zniszczeniem zabytków europejskiej techniki.

Muzeum techniki

Jak do tego upadku doszło? Po tym, jak elektrociepłownia przestała pełnić swoją podstawową funkcję tak naprawdę nie pojawił się żaden konkretny, a co ważniejsze realistyczny pomysł jej zagospodarowania i wykorzystania. Budowla jest zbyt duża, kiepsko skomunikowana (nie powstała dotąd i niem wiadomo, czy powstanie mająca przebiegać obok niej Becetka), a do tego jako zabytek wymaga szczególnego traktowania. Szczególnego, czyli bardzo kosztownego. 

Jeszcze w czasach, gdy EC należała do ZEC Bytom regularnie odbywały się w niej imprezy masowe: karczmy piwne na tysiąc osób, zawody sportowe i koncerty. Rządzący wówczas naszym miastem prezydent Piotr Koj chcąc pójść tym tropem rzucił pomysł urządzenia w elektrociepłowni śląskiego muzeum techniki. Ale Bytom był zbyt słaby, żeby dostać taką placówkę, zaważył też wspomniany już brak odpowiedniego dojazdu. 

Nierealny plan

W roku 2010 gmach kupił fiński państwowy koncern energetyczny Fortum. Nowy właściciel, tłumacząc się względami bezpieczeństwa, wyłączył elektrociepłownię z użytkowania. Nie miał też na nią żadnego pomysłu i od razu zaczął szukać kogoś, kto chciałby obiekt przejąć, podkreślając, iż idealnie byłoby, gdyby tym kimś okazały się władze województwa lub Bytomia. Przez pewien czas wydawało się, że za symboliczną kwotę stu złotych te ostanie go kupią. Spisano nawet umowę przedwstępną, potem ją parę razy przedłużono, ale nigdy jej nie sfinalizowano. A wszystko przez kompletnie oderwany od rzeczywistości plan będącego wówczas prezydentem Damiana Bartyli. Założył on, że przejmie elektrociepłownię i sprzeda ją za co najmniej 30 milionów. Tę wziętą z sufitu kwotę (bo niby czemu Fortum nie sprzedało nieruchomości choćby za jej część?) wpisano nawet do budżetu naszego miasta. Pieniądze te nigdy do niego nie wpłynęły, a miasto musiało tłumaczyć się przed Regionalną Izbą Obrachunkową. I miało wielką dziurę budżetową. 

Rekomendacja miasta

Skończyło się na tym, że miasto pomogło Fortum znaleźć kupca i do tego zapewniło mu rekomendację. Tym kupcem pięć lat temu została spółka Rezonator. Optymiści uwierzyli, że nadchodzą lepsze czasy. Oto bowiem Rezonator dostał z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego 21 milionów złotych. Za te pieniądze obiecał zrealizować bardzo ambitny plan. Zakładał on, że hala EC przeobrażona będzie w wielofunkcyjną salę teatralno-widowiskową, z której korzystać będzie teatr w wersji 3D. Miał on działać w ramach utworzonego Centrum Kreacji Teatralnej EC Szombierki. Pomysłodawcy zapowiadali pierwszą w naszym kraju instytucję kulturalną zajmującą się nowymi technologiami scenicznymi.

Prócz tego mówiono o tworzeniu własnych multimedialnych produkcji. Obok Centrum zaś funkcjonować miało Laboratorium Technologiczno-Kreatywne, umożliwiające twórcom szkolenie warsztatu, sprawdzenie swoich pomysłów w warunkach rzeczywistych, organizację debat i warsztatów poświęconych kulturze, przygotowanie koncertów, a także pokazów filmowych. Jakby tego było mało, Generator myślał o urządzeniu galerii sztuki i muzeów. – Bardzo cieszymy się, że EC Szombierki, która jest jednym z najpiękniejszych, a zarazem najbardziej potrzebujących wsparcia obiektów poprzemysłowych na Śląsku, otrzymała drugą szansę. Kwota dofinansowania, obiektywnie bardzo duża, w skali potrzeb EC stanowi dopiero pierwszy, ale kluczowy krok w przywracaniu świetności industrialnej katedry – mówili przedstawiciele spółki.

Fatalna decyzja

Realiści i pesymiści żadnej szansy nie zauważali i twierdzili, że oddawanie tak cennego obiektu Rezonatorowi było fatalną decyzją. Władze województwa śląskiego pytały Fortum dlaczego zdecydowało się sprzedać obiekt podmiotowi, któremu trudno udokumentować sukcesy na polu rewitalizacji oraz który nie wykazał jasno źródeł finansowania remontu zabytkowego obiektu. Pojawiła się też propozycja przejęcia EC przez samorząd województwa, ale pomysł upadł. Szybko też okazało się, że Rezonator został wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego zaledwie kilkanaście dni przed zawarciem wspomnianej umowy, a kapitał zakładowy spółki to zaledwie 100 tysięcy złotych. Tymczasem samo tylko roczne utrzymanie szombierskiego gmachu kosztowało wówczas 1,5 miliona złotych. Obawy szybko się potwierdziły. Rezonator swojego pomysłu w życie nie wcielił, pieniądze unijne przepadły. Nowego pomysłu na elektrociepłownię nie ma, a pozbawiony właściwej opieki obiekt stale niszczeje. 

W listopadzie minionego roku, gdy elektrociepłownia obchodziła stulecie prezydent Mariusz Wołosz chcąc ratować ją przed całkowitym upadkiem zaproponował władzom Rezonatora kupno obiektu za ponad 800 tys.. czyli za tyle, ile spółka kupiła go od Fortum. Rezonator wyraził zainteresowanie, ale zwodził bytomskich włodarzy. Przy okazji pouczał i wyrażał groteskowo brzmiącą troskę o to, czy sobie poradzą. W końcu odrzucił ofertę, bo jak mówili jego przedstawiciele trwają rozmowy z innymi kontrahentami. Nikt ich jednak nigdy nie widział. 

Wejście komornika

Ostatnio okazało się, że Rezonator nie spłaca swoich zobowiązań. Jeden z wierzycieli wystąpił do sądu i w EC pojawił się komornik. Na razie wycenił dwie działki, które wystawi na licytację, by zdobyć pieniądze na pokrycie długu. Z czasem pod młotek ma pójść cały obiekt. Władze Bytomia też są wierzycielem spółki. Po wejściu komornika na stronie gminy ukazał się następujący tekst: „Nie udzielamy informacji w sprawie ewentualnego przystąpienia gminy do licytacji komorniczych, bądź korzystania z prawa pierwokupu, aby nie dopuścić do spekulacji. Gmina miała możliwość zakupu nieruchomości w 2016 r. na korzystnych warunkach – wówczas prezydent Damian Bartyla nie skorzystał z prawa pierwokupu, a zarekomendował sprzedaż EC Szombierki obecnemu właścicielowi, który jest odpowiedzialny za obecny stan obiektu. W trosce o przyszłość EC Szombierki, prezydent Bytomia zawnioskował do Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego o kontrolę zabytku. W związku z brakiem realizacji zaleceń pokontrolnych ŚWKZ i tym samym doprowadzenie do niszczenia i uszkodzenia zabytku prezydent złożył zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Prokuratura Rejonowa w Bytomiu wszczęła śledztwo w sprawie doprowadzenia w okresie od 2016 do 2021 r. przez zaniechanie do uszkodzenia zabytku w postaci EC Szombierki.” 

Komentarze

Pani/Pan

Adres e-mail

Komentarz

Zapamiętaj moje dane
Powiadom mnie o nowych komentarzach

Wpisz tekst z obrazka:

Don't put anything here