WŁADYSŁAW STUDENCKI - PATRON BYTOMSKIEJ BIBLIOTEKI

Prof. Władysław Jan Studencki urodził się 16 grudnia 1910 r. w Żywcu; był synem Jana, drobnego przedsiębiorcy, i Elżbiety z Czerninów. Po ukończeniu gimnazjum humanistycznego w Żywcu (1929) rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1932 r. przeniósł się na Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie, który ukończył w 1933 r. pracą magisterską napisaną pod kierunkiem prof. Juliusza Kleinera.

Po studiach odbywał w gimnazjum żywieckim dwuletnią bezpłatną praktykę pedagogiczną. Jako literat debiutował w 1933 r. na łamach “Przeglądu Żywieckiego”, w następnym roku wydawał też własnym sumptem regionalne pismo “Żagiew”. W 1935 r. wydał w Żywcu młodzieńczy tomik poezji “Muszla”, dedykowany prof. Juliuszowi Kleinerowi, a poprzedzony przedmową Emila Zegadłowicza, z którym się Studencki przyjaźnił. W 1936 r. ukazał się w Lublinie drugi jego tomik poezji - “Świt i zmierzch”. Debiut naukowy Studenckiego stanowiło studium “Do podstaw socjologii literatury” (Żywiec 1934). W 1935 r. uzyskał dyplom nauczyciela szkół średnich; w tymże roku ożenił się z Marią Danutą Koriwczak (małżeństwo było bezdzietne) i rozpoczął pracę w Średniej Szkole Ogrodniczej w Kijanach. Po roku przeniósł się na Śląsk. Aż do wybuchu wojny nauczał języka polskiego w Państwowym Gimnazjum i Liceum w Piekarach Śląskich. Podczas okupacji mieszkał w Czatkowicach niedaleko Krzeszowic, pracując w nadleśnictwie i prowadząc zespół tajnego nauczania. Po wojnie związał się z Bytomiem, gdziemieszkał (przy ul. Olejniczaka) aż do śmierci. W 1945 r. nadawał ulicom i placom Bytomia polskie nazwy, a także zorganizował liceum ogólnokształcące i liceum dla pracujących. Był również kierownikiem podogniska metodycznego języka polskiego na okręg opolski. W latach 1947-1949 przewodniczył bytomskiemu oddziałowi Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W tym samym czasie studiował dyplomację w Szkole Nauk Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego.

W październiku 1948 r. założył w Bytomiu Klub Literacki, działający pod jego kierownictwem ponad 33 lata - do stanu wojennego. Ogółem odbyło się w nim ok. 1200 wieczorów, które uświetnili wielcy pisarze, m.in.: Maria Dąbrowska, Jerzy Szaniawski, Jan Parandowski, Jarosław Iwaszkiewicz, Jerzy Andrzejewski, Wisława Szymborska, Jerzy Waldorff, Stefan Kisielewski, a także wybitni uczeni, m.in.: Kazimierz Michałowski, Władysław Tatarkiewicz, Aleksander Gieysztor, Zenon Klemensiewicz, Stanisław Pigoń, Julian Krzyżanowski, Kazimierz Wyka. W Klubie Literackim gościli ponadto podróżnicy, ludzie teatru, filmu, muzyki. Prelegenci występowali często również poza klubem, w bytomskich szkołach, szpitalach, bibliotekach. Był to klub wyjątkowy, nie tylko na Śląsku, stanowił wzór dla późniejszych klubów w Gliwicach, Sosnowcu i wZakopanem.Klubowi Literackiemu poświęcił Studencki książkę wspomnieniową “Wieczory bytomskie” (Wrocław 1967), obejmującą działalność klubu do roku 1966.

Od września 1955 r. związał się Studencki z Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Opolu, gdzie pracował w Katedrze Historii Literatury Polskiej (później w Instytucie Filologii Polskiej) kolejno jako zastępca profesora, docent, profesor nadzwyczajny (1972) i profesor zwyczajny (1977). W opolskiej uczelni pełnił m.in. funkcję organizatora i kierownika międzywydziałowego Studium dla Pracujących (1956), prodziekana Wydziału Filologiczno- Historycznego (1958-1966) i kierownika Katedry Historii Literatury Polskiej (1965 -1974).

We wrześniu 1978 r. przeszedł na emeryturę, nadal jednak prowadził w Opolu seminarium doktoranckie, pracował również w WSP w Częstochowie. W uczelniach pedagogicznych Opola i Częstochowy wykładał przede wszystkim literaturę Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego oraz teorię literatury. Prowadził seminaria magisterskie i doktoranckie; w uczelni opolskiej wypromował 27 doktorów nauk humanistycznych. Wielu byłych doktorantów Studenckiego jest dziś adiunktami i profesorami, przede wszystkim na Uniwersytecie Opolskim.

Władysław Studencki był autorem wielu prac naukowych z zakresu historii literatury polskiej, w tym ośmiu książek. Interesowały go przede wszystkim biografie wybitnych twórców literatury polskiej: Emila Zegadłowicza, Wacława Berenta, Jana Parandowskiego, Ludwika Marii Staffa, Kornela Ujejskiego i wielu innych. Zajmował się również problemami teoretyczno-literackimi.

Władysław Studencki odznaczał się pogodnym usposobieniem, lubił dobre dowcipy (szczególnie góralskie, żydowskie, teatralne i polityczne), uwielbiał kino i podróże - dalekie i bliskie, zwłaszcza do Zakopanego, gdzie wielokrotnie przebywał w Domu Pracy Twórczej “Astoria”. Cechowały go: życzliwość, serdeczność, opiekuńczość w stosunku do studentów, magistrantów i doktorantów. W roku akademickim 1984/85 obchodził jubileusz 50-lecia działalności naukowej i pedagogicznej oraz 30-lecia współpracy dydaktycznej i naukowo-organizacyjnej z WSP w Opolu.

Zmarł 22 grudnia 1985 r. w Bytomiu; pogrzeb odbył się 3 stycznia 1986 r. Spoczął w grobie żony (zm. 1979) na bytomskim cmentarzu Mater Dolorosa. W roku 1993 na wniosek grupy byłych uczniów profesora Miejskiej Bibliotece Publicznej w Bytomiu nadano imię Władysława Studenckiego.