THOMAS CIEPLIK - INSTYTUCJA MUZYCZNA

W cyklu “Panteon Bytomski, czyli 75 sylwetek na 750-lecie miasta” przypominamy postać Thomasa Cieplika. Dziś jest on w Bytomiu, mieście chlubiącym się kilkoma instytucjami muzycznymi, całkowicie zapomniany. Tymczasem wokół tej fascynującej osoby skupiało się przez kilka dziesięcioleci na przełomie XIX i XX wieku życie muzyczne miasta, do którego zorganizowania zresztą wydatnie się przyczynił.

Rozmiar: 6502 bajtów Urodzony w podkluczborskim Kuniowie w roku 1861 Thomas Cieplik rozpoczął swą niezwykłą karierę jako skromny nauczyciel muzyki w roku 1884. Od roku 1888 pracował jako organista w Miechowicach. Cztery lata później założył w stojącym u szczytu przemysłowego rozwoju Bytomiu przedsiębiorstwo “Musikhaus Cieplik”. Znakomity zmysł do interesów i pracowitość sprawiły, że już po kilku latach Cieplik stał się jednym z najważniejszych kupców w branży muzycznej na Górnym Śląsku. Firma mieściła się początkowo w nieistniejącym już dziś domu przy Tarnowitzerstrasse 13 (dzisiejsza ul. Jainty), by po kilku latach przenieść się do własnego budynku na Dworcową 33 (obecnie nr 18). O dawnym przeznaczeniu budynku przypomina zachowana do dziś na fasadzie płaskorzeźba kobiety z lirą w ręku. “Musikhaus Cieplik” handlował wszystkimi rodzajami instrumentów muzycznych. Specjalnością były pianina i fortepiany, przedsiębiorstwo było generalnym przedstawicielem “Steinwaya” (własnym transportem wysyłano je nawet za granicę - reklamy firmy “Cieplik” znaleźć można np. w gazetach warszawskich okresu międzywojennego). Działała wytwórnia altówek oraz własne wydawnictwo muzyczne, publikujące nuty oraz polsko- i niemieckojęzyczne śpiewniki. Po części były one autorstwa samego Cieplika, który - jak można to wywnioskować z zachowanych wydawnictw - z upodobaniem oddawał się opracowywaniu śląskich pieśni ludowych i kościelnych. Oto niektóre tytuły: “Śpiewnik katolicki z melodyami dla użytku przy nabożeństwach ułożony specyalnie dla górnośląskich stosunków”, “Pieśni nabożne i katolickie dla użytku kościelnego i domowego na cały rok”, “Czterdzieści pięć górnośląskich tańców ludowych”. W gorącym czasie powstań i plebiscytu wydawnictwo Cieplika opublikowało też śpiewnik polskich pieśni narodowych.

W roku 1910 Thomas Cieplik założył własnym sumptem w nabytej specjalnie na ten cel kamienicy przy Dworcowej 10 (obecnie nr 21) prywatne konserwatorium muzyczne. Wokół szkoły rychło skupiło się grono miejscowych muzyków i kompozytorów, m.in. Paul Krauss, Hermann Buchal, Alois Heiduczek, Franz Kauf, którzy podjęli w niej nauczanie. Pragnąc podnieść jak najwyżej poziom szkoły, Cieplik potrafił namówić do współpracy najlepszych pedagogów muzycznych i instrumentalistów w Niemczech, między innymi z Berlina, Drezna i Wrocławia. Konserwatorium kształciło wokalistów i instrumentalistów, oprócz tego działała szkoła muzyki kościelnej dla organistów i dyrygentów chórów oraz seminarium dla nauczycieli muzyki. Chlubą konserwatorium, a zarazem “oczkiem w głowie” jego założyciela był prowadzony przez Franza Kaufa chór madrygalistów, wykonujący świecką muzykę średniowiecza i renesansu. Szkoła Cieplika zyskała znakomitą renomę, popartą stale zwiększającą się liczbą uczniów. Tradycją stały się koncerty z udziałem uczniów i absolwentów oraz gościnne występy znanych artystów, przyciągające publiczność z całego okręgu przemysłowego Górnego Śląska. W ich organizacji specjalizował się syn Thomasa Cieplika, dr Theo Cieplik. Ukoronowaniem tej działalności, już po śmierci założyciela konserwatorium, było zorganizowanie w grudniu 1927 roku w Bytomiu koncertu Karola Szymanowskiego.

Thomas Cieplik zapisał się w pamięci uczniów i współpracowników jako postać wyjątkowa, łącząca w sobie cechy znakomitego przedsiębiorcy i wielkiego idealisty, oddanego ludziom i ukochanej muzyce. Dzieło Cieplika przetrwało do roku 1944, jednak po śmierci założyciela konserwatorium, oddzielone od firmy “Musikhaus Cieplik”, znacznie obniżyło loty, a pod koniec swego istnienia zostało przez nazistów upaństwowione. Po zajęciu Bytomia przez wojska sowieckie zachowane wyposażenie i instrumenty (część zniszczono) przeniesione zostały do gmachu gimnazjum Hindenburga przy ul. Gimnazjalnej (obecnie Moniuszki), gdzie wkrótce powstała istniejąca do dziś szkoła muzyczna. Obecnie na stronie internetowej bytomskiej szkoły muzycznej istnieje dział “historia”, darmo jednak szukać by tam choćby najskromniejszej wzmianki o konserwatorium Thomasa Cieplika.