Zb logo

  

   blogi   forum

Wiadomości

Komentarze / Blogi

Tomasz Nowak Tomasz Nowak

Kamera! Akcja! I nic nie widać

​Bytomski system monitoringu to 38 kamer non stop rejestrujących to,… więcej >>>


Marcin Hałaś Marcin Hałaś

Dobra koalicja, a przynajmniej najlepsza

Od wyborów samorządowych Bytomiem rządzi koalicja KO-PiS, czyli Koalicji Obywatelskiej… więcej >>>


Witold Branicki Witold Branicki

Krajobraz po historycznym spadku

​Na 760-lecie lokacji Bytomia na prawie niemieckim Ratusz oraz jego… więcej >>>


Jacek Sonczowski Jacek Sonczowski

Święto policji w teatrze “Rozbark”

​Policjanci z bytomskiego garnizonu spotkali się w Bytomskim Teatrze Tańca… więcej >>>



Panteon Bytomski

FRANZ LANDSBERGER - BANKIER I SKRZYPEK

Bohater dzisiejszego “Panteonu bytomskiego” Franz Landsberger to człowiek, dzięki któremu powstał budynek bytomskiego teatru, mieszczący dziś Operę Śląską. Urodził się on w roku 1853. Z zawodu był finansistą, przez długie lata pełniąc funkcję dyrektora bytomskiego Oberschlesische Bank (Banku Górnośląskiego). Placówka ta mieściła się w gmachu obecnego Banku Zachodniego przy ulicy Dworcowej.

W 1898 roku Landsberger został członkiem rady nadzorczej spółki Schlesische Elektrizitäts- und Gas AG, która zajmowała się produkcją i dystrybucją energii elektrycznej i gazu w okręgu przemysłowym Górnego Śląska. Poza tym był członkiem zarządu bytomskiej kasy chorych (Allgemeine Ortskrankenkasse). Jako człowiek doskonale zorientowany w tajnikach biznesu pełnił również funkcję radcy sądu handlowego (Handelsgerichtsrat) przy bytomskim sądzie. Był również radnym miejskim miasta Bytomia.

Pasją Landsbergera była muzyka, czemu dawał wyraz w niekonwencjonalny sposób. W 1900 roku założył kwartet smyczkowy, w którym sam grał na skrzypcach i który wielokrotnie koncertował na cele dobroczynne. Z jego inicjatywy powstał również chór Beuthener Musikverein (Bytomskie Towarzystwo Muzyczne) przekształcony później w Singverein Beuthen (Towarzystwo Śpiewu). Śpiewacy zasłynęli wysokim poziomem swoich występów, wykonując między innymi “Missa solemnis”.

Głównym dziełem życia Franza Landsbergera pozostaje jednak stworzenie bytomskiego teatru. W 1900 roku założył on Towarzystwo Domu Koncertowego (Konzerthausgesellschaft), w którym pełnił funkcję sekretarza. Początkowo budynek miał być jedynie miejscem koncertów muzycznych i występów zamiejscowych trup teatralnych. Później jednak postanowiono stworzyć stały teatr, pierwszy w okręgu przemysłowym Górnego Śląska. Towarzystwo pokierowało budową obecnego gmachu opery, który mieścił pierwotnie zarówno teatr miejski jak i tzw. dom koncertowy. W jego skład prócz Landsbergera weszli fotograf Carl Liebert oraz Freudenberg.

Landsberger zdobył poparcie dla całej sprawy wielu znamienitych osób - byli wśród nich nadburmistrz Bytomia dr Georg Brüning, generalny dyrektor huty “Pokój” Liebert, generalny dyrektor spółki Schlesische AG für Bergbau und Zinkhüttenbetrieb Remy z Lipin, generalny dyrektor firmy Pringsheima - Wendriner. Głównymi mecenasami, którzy pokryli znaczną część kosztów budowy byli jednak Cäsar Wollheim oraz Friedländer- Fuld z Berlina, handlujący węglem górnośląskim. Ich wsparcie umożliwiło realizację całego zamysłu.

Magistrat miasta Bytomia ofiarował bezpłatnie grunt pod budowę teatru oraz nieoprocentowany kredyt hipoteczny na kwotę 300 000 marek. Projektantem budynku oraz autorem obliczeń statystycznych był mistrz budowlany A. Bohm z Berlina. Był to w porównaniu z innymi gmachami tego typu obiekt dość niewielki, wystarczający jednak na potrzeby ówczesnego Bytomia.

W styczniu 1901 roku cały gmach był w stanie surowym, z tym że nie została jeszcze ukończona konstrukcja dachu teatru oraz schody. Oficjalny odbiór całego budynku, w którym mieścił się teatr, sala koncertowa i pokoje zebrań organizacji społecznych (Vereinszimmer) nastąpił dnia 18 września 1901 roku. Uroczyste otwarcie teatru nastąpiło dnia 1 października 1901 roku. Zainaugurowano je uwerturą Beethovena “Die Weihe des Hauses” (Poświęcenie domu). Dotąd przedstawienia teatralne odbywały się w Bytomiu na sali hotelu “Sanssouci” przy Bahnhofstrasse (w podwórzu obecnego hotelu “Bristol”). Sala ta, posiadająca dobrą akustykę, przerobiona potem na kino “Kammerlichtspiele”, spłonęła w 1945 roku. Wiosną 1900 roku wystawił tu serię oper pochodzący z Raciborza dyrektor Hans Knapp, późniejszy pierwszy dyrektor stałego teatru bytomskiego. Towarzystwo “Konzerthaus” otrzymywało corocznie 5000 marek dotacji z rejencji opolskiej na swoje cele, dyrektor teatru zaś otrzymywał od miasta 750 marek rocznie, za to musiał pięć przedstawień dać miastu za pół ceny.

W 1925 roku poświęcono Landsbergerowi tablicę pamiątkową w foyer teatru, która jednak już w latach trzydziestych po dojściu do władzy nazistów prawdopodobnie została usunięta. Powodem było żydowskie pochodzenie Franza Landsbergera. Franz Landsberger zmarł na atak serca 9 września 1925 roku. Zgodnie z jego wolą ciało zostało spopielone w krematorium w Jeleniej Górze.

23 stycznia 2025

imieniny:
Anastazego, Wincentego

Galeria Tomenki

Nasze akcje

  • Panteon bytomski

    Cykl artykułów o ludziach, którzy na przestrzeni wieków zasłużyli się dla Bytomia. więcej >>>

Redakcja


Ostatnie komentarze: