WŁADYSŁAWA SLĘZAK - HISTORYK I WYCHOWAWCA

Góry, szkoła, historia - tak najkrócej można scharakteryzować życiowe pasje Władysławy Ślęzak. Rodem zagłębianka, dużą część dorosłego życia poświęciła Bytomiowi - jego zabytkom, historii i bytomskiej młodzieży. Prezentujemy jej sylwetkę w dzisiejszym odcinku “Panteonu bytomskiego”.

Władysława Ślęzak urodziła się 21 stycznia 1923 roku w Sosnowcu. Tam ukończyła przed wybuchem II wojny światowej gimnazjum i liceum im. Emilii Plater. W czasie okupacji kontynuowała naukę na tajnych kompletach. Wywieziona w 1942 r. na przymusowe roboty trafiła do Wiednia, gdzie pracowała najpierw w fabryce, następnie zaś jako pomoc domowa. W czasie owego pobytu w Austrii zmarli jej oboje rodzice. Po powrocie do kraju w roku 1946 zdała maturę i jeszcze w tym samym roku rozpoczęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Ukończywszy je w roku 1952 związała się zawodowo - jak się okazało na resztę życia - ze średnim szkolnictwem technicznym. Pracowała w technikach hutniczych w Zawadzkiem, Siemianowicach, technikum hutnictwa rud w Bytomiu, zaś od roku 1958 związała się na stałe z bytomskim “Mechanikiem” na placu Sobieskiego. W Bytomiu też się osiedliła (mieszkała najpierw na osiedlu Arki Bożka, później w Szombierkach).

W drugiej połowie lat pięćdziesiątych Władysława Ślęzak rozpoczęła działalność w bytomskim oddziale PTTK. Założyła koło turystyczne w swojej szkole, była przewodnikiem beskidzkim. Z bytomską młodzieżą przewędrowała wielokrotnie całe polskie góry. Górom pozostała wierna niemal do końca życia, chodziła po nich również zmagając się z przewlekłą chorobą. Za zasługi dla turystyki otrzymała Złotą Honorową Odznakę PTTK.

Z czasem najważniejszym polem działalności Władysławy Ślęzak stała się historia Bytomia i ochrona jego zabytków. W roku 1981 zorganizowała a potem kierowała przez wiele lat oddziałem Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, którego terenem działania było ówczesne województwo katowickie. Siedzibą był (i jest do dziś) Bytom. Była niestrudzonym popularyzatorem sprawy ochrony zabytków, pisała o nich wielokrotnie na naszych łamach, “wydeptywała ścieżki” również w innych górnośląskich redakcjach. Wiele lat prowadziła na szczeblu miejskim konkursy wiedzy o historii i zabytkach Bytomia dla uczniów bytomskich szkół (idea ta kontynuowana jest do dziś). Wychodziła z młodzieżą “na miasto”, pokazywała Bytom, bliski był jej cmentarz Mater Dolorosa i jego zabytki.

Władysława Ślęzak była autorką wielu prac poświęconych historii Bytomia. Wraz ze Zdzisławem Jedynakiem, z którym współpracowała w bytomskim oddziale Archiwum Państwowego, przygotowała pierwszy przewodnik po kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny przy Rynku. Zajęła się również postacią proboszcza tego kościoła, Józefa Szafranka, przygotowując poświęconą mu pracę w 120. rocznicę jego śmierci. Związki z Szombierkami zaowocowały również publikacjami na temat tej miejscowości. Pierwszą z nich były “Niezwykłe dzieje testamentu Karola Goduli”. Kontynuację zainteresowań autorki właścicielami Szombierek stanowiła praca poświęcona Joannie i Ulrykowi Schaffgotschom, która miała aż trzy wydania.

W roku 1996 ukazała się książka Władysławy Ślęzak “Bytom za panowania Piastów”, która swój pierwodruk miała jako cykl artykułów na łamach naszego tygodnika. To bodaj najwartościowsza i najważniejsza praca w dorobku autorki. Jej kontynuacją był “Bytom za rządów Hohenzollernów i Hencklów von Donnersmarck 1532-1742: dzieje i zabytki”, której opublikowania w roku 2000 Władysława Ślęzak nie doczekała. Zmarła 27 stycznia 2000 roku. Pochowana została w grobie rodzinnym na cmentarzu w Sosnowcu-Dańdówce.