JAN SOSSALA - UCZONY I DUSZPASTERZ

W niezliczonych wydaniach najpopularniejszego na Śląsku modlitewnika “Droga do nieba” z lat pięćdziesiątych, sześćdziesiątych i siedemdziesiątych ubiegłego wieku widnieje na stronie redakcyjnej łacińska adnotacja “Nihil obstat. Dr Joannes Sossalla, Censor”.Niewielu już dziś miechowiczanom napis ten kojarzy się z postacią wieloletniego proboszcza ich kościoła parafialnego pod wezwaniem Bożego Ciała. W “Panteonie bytomskim” przypominamy dziś sylwetkę wybitnego kapłana i historyka Kościoła, Jana Sossalli.

Jan Paweł Sossalla przyszedł na świat w rodzinie kowala Józefa Sossalli i jego żony Franciszki z Chroboków w Chorzowie, 26 czerwca 1908 roku. Ukończył szkołę powszechną i bytomskie gimnazjum, po czym powołanie kapłańskie zawiodło go - zwykłą podówczas drogą śląskich kandydatów do stanu duchownego - do Wrocławia. W roku 1927 rozpoczął studia teologiczne na Uniwersytecie Wrocławskim. Święcenia kapłańskie przyjął w pięć lat później z rąk kardynała Bertrama. Zaraz potem skierowano go na specjalistyczny kurs dla duszpasterzy głuchoniemych. Pracę wśród nich dzielił z obowiązkami wikarego w parafii kluczborskiej.

W roku 1934 powrócił do Wrocławia, powołany na stanowisko wikariusza katedralnego. Szybko zwrócił się w stronę badań nad historią Kościoła, do czego - jak sam później wspominał - w niemałym stopniu zainspirował go ówczesny chorzowski proboszcz, późniejszy biskup polowy Wojska Polskiego, Józef Gawlina. Pracę doktorską dotyczącą dziejów sekularyzacji na Śląsku przygotował Sossalla pod kierunkiem wybitnego historyka Kościoła ks. Seppelta i obronił ją z wysoką oceną “partim magna cum laude"w roku 1936. Jako wikariusz katedry wrocławskiej był zarazem ksiądz Sossalla duchowym opiekunem wrocławskiej mniejszości polskiej oraz urzędników konsulatu polskiego. Wrocławscy Polacy gromadzili się na nabożeństwa i msze z polskimi kazaniami w kościele św. Marcina na Ostrowie Tumskim. W soboty i niedziele ksiądz Sossalla zasiadał w “polskim” konfesjonale katedry wrocławskiej za wielkim ołtarzem. Prace te dzielił z ks. Pawłem Łukaszczykiem, proboszczem katedry (po 1945 roku ks. Łukaszczyk był jednym z dwu kanoników kapituły katedralnej, których komuniści nie wyrzucili z Wrocławia).

Od roku 1938 do 1942 Jan Sossalla ponownie pracował w swej dawnej parafii kluczborskiej, po czym - 10 października 1942 roku - mianowany został proboszczem parafii Bożego Ciała w Miechowicach. Po wielu latach - podczas jubileuszu 25-lecia kapłaństwa ks. Jana - obecny na tej uroczystości bp Franciszek Jop powiedział o jubilacie, iż “nie opuścił swych parafian w czasie próby”. “Czas próby”, zapewne najcięższej w życiu miechowickiego proboszcza, nadszedł w styczniu 1945 roku, kiedy bestie w sowieckich mundurach wymordowały kilkuset mieszkańców Miechowic. Wśród ofiar był wikary od Bożego Ciała, ks. Jan Frenzel, zamordowany w Stolarzowicach 26 stycznia.

Aż do roku 1954 ks. Sossalla duszpasterzować musiał w swej parafii sam, dopiero później otrzymał do pomocy jednego wikarego. Spełniał ważne prace na rzecz administracji kościelnej Śląska Opolskiego - był od 1954 roku sędzią prosynodalnym oraz cenzorem. Brał też udział w ważnym dziele uporządkowania statusu prawnego Kościoła opolskiego, opracowując do akt watykańskich materiały historyczne oraz szczegółowe mapy dekanatów. W roku 1956 odznaczono go godnością radcy duchownego, w 1968 został dziekanem miechowickim, cztery lata później - szambelanem papieskim. Coraz rzadsze wolne chwile poświęcał ksiądz Sossalla ukochanej pracy naukowej. Skupił się na postaciach śląskich świętych - głównym przedmiotem jego zainteresowań była ikonografia kultu św. Jacka w różnych krajach Europy. Nie zdążył opracować całościowej monografii na ten temat. Był również biografem duchowieństwa śląskiego. Prośbę ks. Jana o możliwość wyłącznego poświęcenia się nauce odrzucił biskup Jop, motywując decyzję brakiem kapłanów w diecezji.

Kolejny “czas próby” nadszedł dla cichej miechowickiej parafii, gdy na miechowickich polach rosnąć zaczęło wielkie osiedle mieszkaniowe. Ksiądz Sossalla podjął to wyzwanie z całym duszpasterskim zaangażowaniem i prowadził je do roku 1978, kiedy stan zdrowia zmusił go do przejścia na emeryturę. Pozostał w swej parafii jako ksiądz emeryt. Zmarł 18 lutego 1979 roku, spoczął przy “starym” kościele miechowickim św. Krzyża.